Radioactief verval
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Radioactief verval is een natuurkundig proces waarbij een instabiele atoomkern spontaan verandert en energie uitzendt in de vorm van ioniserende straling, zoals alfa-, bèta- of gammastraling, om een stabielere toestand te bereiken.
Omschrijving
Bij radioactief verval transformeren radioactieve isotopen, dit zijn atomen met een onstabiele kern door een verstoord evenwicht tussen protonen en neutronen, naar andere elementen of isotopen door de uitstoot van straling. Dit proces is willekeurig en kan niet beïnvloed worden. De snelheid van dit verval wordt uitgedrukt in de halfwaardetijd, de tijd waarin de helft van de aanwezige radioactieve atomen vervalt. Radioactief verval komt zowel van nature voor (bijvoorbeeld in de bodem en bouwmaterialen) als kunstmatig opgewekt. De straling die hierbij vrijkomt, kan ioniserend zijn en potentieel schadelijk voor de gezondheid.
Radioactiviteit in de bouw
Radioactieve stoffen zijn overal in kleine hoeveelheden te vinden, waaronder in de grond, water, lucht, en ook in bouwmaterialen. Radon en thoron zijn voorbeelden van radioactieve edelgassen die van nature vrijkomen uit de aardbodem en uit daarvan gemaakte bouwmaterialen. Door radioactief verval kunnen deze gassen veranderen in niet-gasvormige radioactieve stoffen die zich kunnen hechten aan stofdeeltjes. Bij inademing kunnen deze stoffen in de longen achterblijven en daar straling afgeven, wat op lange termijn het risico op longkanker kan vergroten. Het is daarom van belang om, met name binnenshuis, te zorgen voor voldoende ventilatie om de concentratie van radon en thoron te beperken. In Nederland ligt de gemiddelde radonconcentratie in woningen lager dan het wereldwijde gemiddelde, mede door overheidsbeleid en onderzoek naar de concentraties in gebouwen.
Bescherming tegen straling
Verschillende soorten straling hebben verschillende doordringend vermogen. Alfastraling kan al tegengehouden worden door een blad papier of enkele centimeters lucht. Gammastraling daarentegen is veel doordringender en vereist zwaardere materialen voor afscherming. Materialen zoals lood en beton worden gebruikt om te beschermen tegen gammastraling. Zo kan een muur van 33 centimeter beton ongeveer 95% van de straling van kobalt-60 tegenhouden.
Gebruikte bronnen: